Bị viêm gan B nên ăn gì, kiêng gì để nhanh chóng khỏi bệnh?

Viêm gan B là bệnh truyền nhiễm rất dễ lây lan, nếu không được phát hiện kịp thời, chăm sóc và điều trị đúng cách, bệnh sẽ dễ dàng tiến triển thành viêm gan B mạn tính, nguy cơ ung thư gan, xơ gan và tử vong cao.

Vì thế, khi mắc bệnh viêm gan B, người bệnh cần được điều trị càng sớm càng tốt để phòng ngừa biến chứng. Để việc điều trị đạt được kết quả tốt nhất, bên cạnh việc dùng thuốc, người bệnh viêm gan B mạn tính cần có chế độ dinh dưỡng hợp lý. Vậy, viêm gan B nên ăn gì để nhanh chóng khỏi bệnh và phục hồi sức khỏe?

Nguyên tắc dinh dưỡng cho người bị viêm gan B

Cung cấp đủ chất dinh dưỡng

Ngoài việc tìm hiểu người bị viêm gan B nên ăn gì, kiêng gì thì tuân thủ theo chế độ dinh dưỡng đầy đủ gồm đạm, tinh bột, đường, chất béo, vitamin và các khoáng chất khác trong mỗi bữa ăn là vô cùng quan trọng để duy trì sức khoẻ và cải thiện chức năng gan.

Nhằm cung cấp cho cơ thể đầy đủ chất dinh dưỡng, người bệnh viêm gan B cần chú ý ăn đủ các nhóm thực phẩm cần thiết, bao gồm tinh bột, rau quả, protein và chất béo. Hạn chế thức ăn chế biến sẵn và thức ăn nhanh có chứa nhiều chất béo bão hòa và chất bảo quản. Bên cạnh đó, uống đủ nước hàng ngày giúp duy trì sự tươi trẻ của da, giúp cơ thể loại bỏ độc tố và duy trì sự hoạt động chức năng của gan.

Ngoài ra, chất xơ giúp cải thiện chức năng tiêu hóa và duy trì sự ổn định của luồng máu. Ăn nhiều rau quả, ngũ cốc nguyên hạt và các loại hạt đậu giúp cung cấp chất xơ cho cơ thể. Choline cũng là chất cần thiết cho chức năng gan và là thành phần của phospholipid, một thành phần chính của màng tế bào gan. Vì thế, người mắc viêm gan B cũng cần bổ sung thêm hoạt chất này thông qua việc ăn các thực phẩm giàu choline bao gồm trứng, cá, ngũ cốc nguyên hạt và các loại hạt.

Chia nhỏ bữa ăn

Chia nhỏ bữa ăn là một phương pháp hữu ích để giúp cơ thể hấp thu chất dinh dưỡng tốt hơn và giảm áp lực cho gan. Thay vì ăn ít bữa nhưng mỗi bữa ăn lại dung nạp nhiều dưỡng chất trong ngày thì nên cố gắng chia thực đơn của người bệnh thành nhiều bữa ăn nhỏ hơn.

Đối với người bị viêm gan B, chế độ dinh dưỡng cần được điều chỉnh một cách khoa học và ăn uống điều độ. Đảm bảo ăn đúng giờ và cung cấp đủ năng lượng cần thiết cho cơ thể. Trung bình, người bị viêm gan B nên tiêu thụ khoảng 1.600 – 1.700 calo/ngày, tùy thuộc vào trọng lượng cơ thể (khoảng 30 – 35 Kcal/kg/ngày).

Tránh xa thực phẩm sống và độc hại

Trong chế độ ăn hàng ngày, người bị viêm gan B cần tránh xa các loại thực phẩm chưa được nấu chín như cá sống, tôm sống, hải sản sống và thức ăn đã lưu giữ quá lâu trong tủ lạnh mà không đảm bảo vệ sinh.

Ngoài ra, cần tránh tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều chất phụ gia, chất bảo quản và phẩm màu độc hại. Những chất này khi được dung nạp vào cơ thể có thể kích thích quá mức hoạt động của các tế bào Kupffer trong gan, gây ra sự viêm nhiễm và gây hại cho gan. Đặc biệt, trong trường hợp gan đã bị suy giảm chức năng do virus viêm gan B, việc tiếp tục tiêu thụ những loại thực phẩm này cũng có thể làm yếu thêm chức năng gan, tạo điều kiện cho sự phát triển của biến chứng viêm gan B như xơ gan và ung thư gan.

Không nên ăn quá cay, quá mặn hoặc quá béo

Người bị viêm gan B cũng cần tránh tiêu thụ các món ăn quá cay hoặc quá mặn. Chế độ ăn nên giảm lượng thức ăn chứa chất béo không tốt cho sức khỏe như các món chiên, xào, nướng, đồ ăn nhanh và những món có nhiều chất béo.

Hạn chế rượu bia

Để cải thiện hiệu quả điều trị và đẩy nhanh quá trình phục hồi, người bị viêm gan B cần ngừng hoàn toàn thói quen tiêu thụ bia, rượu. Đây là khuyến nghị được ưu tiên trong các phác đồ cải thiện của các chuyên gia hàng đầu. Bởi chất cồn trong bia, rượu có thể thúc đẩy sự di chuyển của các chất độc, vi khuẩn từ ruột vào gan, làm tăng nguy cơ nhiễm độc đối với những người nghiện rượu, bia.

Cân bằng giữa 4 nhóm dưỡng chất

Lượng chất đường khoảng 300 – 400g/ngày. Chất đường đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi các tế bào bị tổn thương, bao gồm cả tế bào gan và cung cấp 60 – 65% năng lượng cho người bị viêm gan B. Chất đường có thể được tìm thấy nhiều trong trái cây, sữa, gạo, bánh mì, các loại củ, đường và ngô.

Lượng protein khoảng 1-1,5g/kg trọng lượng cơ thể. Người bị viêm gan B nên lấy 50% protein từ ngũ cốc và các loại rau quả, và 50% còn lại từ các nguồn động vật như thịt, cá, trứng và sữa. Bằng cách này, chế độ ăn hàng ngày sẽ cung cấp đủ lượng protein cần thiết cho cơ thể.

Mặc dù người bị viêm gan B nên hạn chế chất béo, nhưng không nên loại bỏ hoàn toàn khỏi khẩu phần ăn. Chế độ ăn cho người bị viêm gan B vẫn nên cung cấp khoảng 15 – 20% năng lượng từ chất béo. Đặc biệt, chất béo từ đậu, mè, trứng và cá nên được ưu tiên để giữ nguyên lượng dinh dưỡng mà không gây quá mức tích tụ chất béo.

Để đảm bảo sự cung cấp đủ vitamin và khoáng chất cho cơ thể, nên tiêu thụ ít nhất 300g rau xanh và 200g hoa quả tươi hàng ngày. Rau xanh và hoa quả chứa nhiều vitamin và khoáng chất có lợi cho sức khỏe.

Viêm gan B nên ăn gì?

Khi mắc viêm gan B, việc ăn uống đúng cách có thể hỗ trợ quá trình điều trị và khôi phục sức khỏe gan của bạn. Dưới đây là một số lời khuyên về chế độ ăn phù hợp cho người bị viêm gan B:

Nhóm thực phẩm chứa protein

Một trong những mục tiêu quan trọng cần lưu ý khi xây dựng và duy trì chế độ ăn cho người bị viêm gan B là cung cấp đủ protein dễ chuyển hóa. Protein đóng vai trò quan trọng trong việc tái tạo tế bào gan và hỗ trợ chống ngộ độc. Các thực phẩm chứa protein dễ chuyển hóa có thể bổ sung cho người mắc viêm gan B trong chế độ ăn hàng ngày gồm có các loại thịt như cá, bò, heo, gà, đậu hũ, trứng, sữa. Khi chọn thịt, nên ưu tiên lựa chọn các loại nạc, ít mỡ để hỗ trợ hoạt động gan tốt hơn.

Ngũ cốc nguyên hạt

Nên tăng cường tiêu thụ ngũ cốc nguyên hạt như lúa mạch, gạo lứt, hoặc mì nguyên cám. Những loại thực phẩm này giàu chất xơ và các chất dinh dưỡng quan trọng khác, giúp duy trì hệ tiêu hóa và sức khỏe gan tốt hơn.

Rau xanh và trái cây

Tích cực bổ sung rau xanh và trái cây vào chế độ ăn hàng ngày. Đây là những thực phẩm giàu vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa, giúp tăng cường hệ miễn dịch và bảo vệ gan khỏi tổn thương.

Nhóm vitamin và khoáng chất đóng vai trò quan trọng trong quá trình thải độc của cơ thể, đặc biệt là gan. Các loại vitamin A, B1, B6, B12 cũng như canxi, kali, sắt có thể dễ dàng tìm thấy trong nhiều loại trái cây khác nhau. Những thành phần này không chỉ giúp tăng quá trình lành tổn thương gan, mà còn giúp chống oxy hóa và tăng cường sức đề kháng cho người bệnh.

Tương tự, trong chế độ dinh dưỡng của người bị viêm gan B, chất xơ từ rau củ cũng rất quan trọng. Chất xơ giúp thanh nhiệt gan và dễ tiêu hóa, cũng như giúp tăng cường chức năng tiểu tiện. Dưới đây là một số loại rau củ quả mà bạn nên bao gồm trong chế độ ăn hàng ngày: Bắp cải, cà rốt, các loại rau xanh màu sẫm, củ dền

Chất béo không bão hòa

Chất béo không bão hòa có trong cá, hạt, dầu ô liu và dầu cây cỏ có thể có lợi cho gan. Chúng cung cấp axit béo omega-3 (3) và omega-6 (4) giúp giảm viêm nhiễm trong gan.

Cà phê

Theo một nghiên cứu được đăng trong Tạp chí Gastroenterology – tờ báo chính thức của Hiệp hội Ẩm thực Hoa Kỳ, uống cà phê có thể giúp giảm men gan, ngăn chặn tốc độ phát triển của bệnh gan mãn tính đang tiến triển, bao gồm viêm gan B. Ngoài ra, những người uống từ 1 – 3 tách cà phê mỗi ngày có thể giảm 29% nguy cơ phát triển ung thư biểu mô tế bào gan so với những người uống ít hơn 6 tách cà phê mỗi tuần.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc uống cà phê quá nhiều có thể gây hại cho gan. Việc uống quá nhiều cà phê làm gan bị quá tải do quá trình chuyển hóa cafein, một chất gây độc với cơ thể và có thể gây nghiện nếu sử dụng quá mức. Điều này có thể dẫn đến suy giảm chức năng gan theo thời gian và có thể tạo điều kiện cho việc phát triển các bệnh về gan.

Uống nhiều nước

Cần đảm bảo người bệnh viêm gan B uống đủ nước trong ngày để giúp cơ thể loại bỏ độc tố, duy trì sự cân bằng nước và giúp gan hoạt động tốt hơn.

Bị viêm gan B kiêng ăn gì?

Khi bị viêm gan B, có một số thực phẩm cần kiêng kỵ để giảm tải tối đa tần suất hoạt động quá sức của gan và bảo vệ gan khỏi những hoạt chất có hại. Những thực phẩm nên tránh gồm:

Nội tạng động vật

Khi bị viêm gan B, cần kiêng ăn nội tạng động vật để giảm tải cho gan và hạn chế tác động tiêu cực đến quá trình phục hồi và chữa trị. Nội tạng động vật như gan, lòng, thận và mật có hàm lượng đạm cao và việc tiêu thụ quá nhiều đạm có thể làm gia tăng công việc chuyển hóa và giải phóng một lượng lớn chất catabolic, gây khó khăn cho gan bị viêm.

Hơn nữa, viêm gan B có thể gây tác động tiêu cực đến chức năng gan, làm suy giảm khả năng gan xử lý các chất độc, đồng thời làm giảm nồng độ các enzyme tiêu hóa. Điều này có thể làm cho việc tiêu thụ nội tạng động vật trở nên khó khăn, đồng thời tăng cường tăng hỗn hợp chất độc trong cơ thể.

Thay vào đó, nên tập trung vào việc tiêu thụ các loại thực phẩm giàu chất xơ, rau củ, trái cây tươi, và các nguồn protein khác như thịt gà, cá, đậu, hạt, và sốt đậu nành. Các thực phẩm này có thể cung cấp dưỡng chất cần thiết, tăng cường hệ miễn dịch và giúp điều chỉnh tải cho gan.

Thực phẩm quá nhiều đạm

Kiêng ăn các thực phẩm quá nhiều đạm để giảm tải cho gan và đảm bảo sự phục hồi và chữa trị hiệu quả. Đạm là một thành phần chính của các loại thực phẩm như thịt, cá, trứng, sữa và sản phẩm từ sữa. Những thực phẩm này chứa nhiều đạm và việc tiêu thụ quá nhiều đạm có thể làm gia tăng công việc chuyển hóa và giải phóng một lượng lớn chất catabolic, gây áp lực lên gan đang bị viêm.

Đồ ăn nhiều dầu mỡ

Kiêng ăn đồ ăn nhiều dầu mỡ để hạn chế tác động tiêu cực đến gan và giúp quá trình phục hồi và chữa trị diễn ra thuận lợi. Đồ ăn nhiều dầu mỡ gồm thực phẩm có hàm lượng mỡ cao như thịt béo, sản phẩm từ sữa và các loại thức ăn chiên. Đồng thời, hạn chế tiêu thụ các loại thực phẩm có chứa mỡ cao như các loại thịt béo, thực phẩm chiên và các sản phẩm từ bột ngọt. Thay vào đó, cần tập trung vào việc tiêu thụ các nguồn protein thực phẩm lành mạnh như thịt gà, cá, hạt, đậu và các sản phẩm từ đậu nành.

Đồ cay nóng

Đồ cay nóng như ớt, tiêu và các loại gia vị cay có thể gây kích thích và tác động tiêu cực lên gan bị viêm. Trong khi đó, viêm gan B làm suy giảm chức năng gan, việc tiêu thụ nhiều đồ cay nóng có thể gây sưng tấy, khiến tình trạng gan trở nên không ổn định hơn, gia tăng sự kích thích và gây kích ứng cho gan trong quá trình phục hồi.

Thay vào đó, nên tập trung vào việc tiêu thụ các loại thực phẩm dịu nhẹ và dễ tiêu hóa như gạo, ngũ cốc, rau củ tươi và trái cây không cay. Các loại thực phẩm này không gây tác động lên gan và có thể cung cấp dưỡng chất cần thiết để tăng cường sức khỏe gan và hỗ trợ quá trình phục hồi.

Các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá

Rượu và bia chứa cồn làm gia tăng gánh nặng gan và làm suy giảm chức năng gan. Gan là nơi chịu trách nhiệm lọc các chất độc hại ra khỏi cơ thể và khi gan bị viêm hoặc bị tổn thương, khả năng này sẽ giảm đi. Tiếp tục uống rượu và bia có thể gây chảy máu nội, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và gây ra thiệt hại gan nghiêm trọng.

Đồng thời, thuốc lá có chứa hàng ngàn chất hóa học độc hại và khói thuốc lá chứa các gốc tự do, cả hai đều có thể gây tổn thương cho gan. Viêm gan B đã gây tổn thương gan và việc hút thuốc lá có thể làm tăng nguy cơ viêm gan nặng và bệnh gan mạn tính. Do đó, khi bị viêm gan B, nên kiêng các chất kích thích như rượu, bia và thuốc lá để giúp gan phục hồi và lành mạnh hơn.

Thực phẩm nhiều muối

Thực phẩm nhiều muối thường là thực phẩm và các loại đồ uống có chứa natri cao. Một lượng lớn muối trong thức ăn và đồ uống có thể làm tăng áp lực về mặt cơ thể và gánh nặng cho gan. Gan là cơ quan quan trọng trong quá trình giải độc và khi gan bị viêm hoặc bị tổn thương, khả năng giải độc của gan sẽ giảm đi. Một lượng lớn muối trong cơ thể có thể tạo ra chất lỏng và làm gia tăng áp lực lên gan, gây ra viêm tăng axit và gây thiệt hại cho gan.

Thực phẩm nhiều đường

Khi tiêu thụ quá nhiều đường, cơ thể sẽ phải chịu lượng đường cao, gây áp lực và gánh nặng cho gan. Việc tiếp tục tiêu thụ lượng cao đường có thể gây tổn thương gan, gây nhiễm mỡ gan và tăng nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ. Ngoài ra, việc tiêu thụ quá nhiều đường có thể dẫn đến tăng mức đường huyết và gây trở ngại trong quá trình điều trị viêm gan B.

Việc duy trì mức đường huyết ổn định là rất quan trọng để hỗ trợ quá trình phục hồi gan và giữ cho hệ thống miễn dịch hoạt động tốt.

Nhân sâm

Nhân sâm là một loại dược thảo quý có nhiều tác dụng và được sử dụng trong nhiều nền văn hóa truyền thống. Tuy nhiên, nhân sâm được cho là có tính tăng nhiệt và việc này có thể không phù hợp với cơ thể của bệnh nhân viêm gan B.

Trong trường hợp bị viêm gan B, cơ thể thường bị tăng nhiệt độ do sự phản ứng của hệ miễn dịch và quá trình viêm nhiễm. Điều này đã làm cho cơ thể có nhiệt độ cao hơn mức bình thường. Khi sử dụng nhân sâm, một loại thực phẩm có tính tăng nhiệt, có thể dẫn đến việc làm tăng thêm nhiệt độ trong cơ thể, gây ra các vấn đề khó khăn trong việc giải nhiệt và duy trì sự ổn định nhiệt độ.

Với tính chất tăng nhiệt của nhân sâm, người viêm gan B có thể dễ đối mặt với nguy cơ xuất huyết nội, khi mức nhiệt độ cơ thể tăng thêm và tác động đến sự quá tải và tổn thương của hệ thống mạch máu.

Thực phẩm chứa nhiều sắt

Khi bị viêm gan B, cần hạn chế tiêu thụ các thực phẩm chứa nhiều sắt. Nhiều chuyên gia chỉ ra rằng, việc dung nạp nhiều sắt trong thực phẩm có thể tạo điều kiện tốt cho việc tăng sinh và phát triển của virus viêm gan B trong cơ thể, do đó gây nhiễm trùng gan và tổn thương gan nhiều hơn.

Thực phẩm chế biến sẵn, đồ đóng hộp

Trong mỗi hộp thức ăn đóng gói, thường có mức độ sử dụng chất bảo quản cao. Ngoài ra, thức ăn đóng hộp thường được chế biến bởi nhiều gia vị như đường, muối và chất béo. Khi người bệnh tiêu thụ những loại thực phẩm này, gan sẽ cần làm việc nhiều hơn để chuyển hóa chất trong thức ăn.

Việc chế biến và bảo quản thực phẩm đóng hộp có thể dẫn đến việc sử dụng chất bảo quản để kéo dài thời gian bảo quản và ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn và nấm mốc. Mức độ chất bảo quản cao có thể có tác động tiêu cực đến gan và cơ thể. Khi gan phải xử lý một lượng lớn các chất bảo quản từ thực phẩm đóng hộp, có thể tạo áp lực lên gan và gây bất lợi cho chức năng chuyển hóa của gan.

Cách chế biến và sử dụng thực phẩm cho người viêm gan B

Viêm gan B có thể làm cho người bệnh mệt mỏi, biếng ăn và gặp khó khăn trong quá trình tiêu hóa. Để đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng và tạo điều kiện tốt cho tiêu hóa, nên chia bữa ăn thành các phần nhỏ hơn và ăn 4 – 5 lần trong ngày. Điều này giúp cung cấp dinh dưỡng đều và hỗ trợ tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng tốt hơn.

Trong quá trình chế biến thức ăn, phải nấu kỹ thức ăn để đảm bảo an toàn vệ sinh. Nên ưu tiên các thức ăn mềm, nhừ và dễ tiêu hóa, như súp, canh, cháo, thịt đậu hũ, các loại rau luộc… Cần tránh sử dụng những thực phẩm lạ hoặc có thể gây dị ứng cho người bệnh đã kể trên. Đặc biệt, sau khi nấu xong thức ăn, nên ăn ngay và không để lâu hoặc ăn lại nhiều lần để tránh nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm.

Ngoài ra, nên kiểm soát lượng muối trong chế độ ăn hàng ngày để giảm tải cho gan. Hạn chế thức ăn chứa nhiều chất béo và đường cũng là điều quan trọng

Bị viêm gan B nên ăn gì là một cân nhắc vô cùng quan trọng đối với những người bị mắc viêm gan B và kể cả những người khỏe mạnh muốn hạn chế nguy cơ mắc viêm gan B trong tương lai, bên cạnh việc tiêm vắc xin phòng viêm gan B. Người bệnh viêm gan B nên tập thể dục đều đặn để duy trì sức khỏe và tăng cường hệ miễn dịch, tuyệt đối không tự ý sử dụng bất kỳ loại thuốc nào mà không có chỉ định của bác sĩ, bao gồm cả các loại thuốc bổ gan. Mỗi trường hợp viêm gan B mạn tính có thể có các yếu tố và đặc điểm riêng, vì vậy, nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có chế độ ăn phù hợp với tình trạng sức khỏe và nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể, đảm bảo người bệnh nhận đủ các chất dinh dưỡng cần thiết để hỗ trợ việc phục hồi và duy trì sức khỏe tổng quát.

Nguồn tham khảo

1. Rd, M. J. B. P. (2023, July 3). What is choline? an essential nutrient with many benefits. Healthline. https://www.healthline.com/nutrition/what-is-choline
2. Rd, M. J. B. P. (2023, July 3). What is choline? an essential nutrient with many benefits. Healthline. https://www.healthline.com/nutrition/what-is-choline
3. Professional, C. C. M. (n.d.). Omega-3 fatty acids. Cleveland Clinic. https://my.clevelandclinic.org/health/articles/17290-omega-3-fatty-acids
4. OMEGA-6 FATTY ACIDS: Overview, uses, side effects, precautions, interactions, dosing and reviews. (n.d.). https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-496/omega-6-fatty-acids